Miền trung có địa hình mỏng manh tựa dải lụa mềm uốn lượn. Đẹp, song cũng vô cùng cứng cáp như chiếc đòn tre gánh cả hai đầu nam bắc. Dưới là thềm lục địa dọc dài, trên là rừng và các lớp núi đá vôi phong phú, chiếc xương sống này vẫn luôn oằn mình chống đỡ những trận cuồng phong bão lũ. Đẹp! và cũng đầy thương tích từ sự giận dữ của thiên nhiên, miền đất này luôn được người dân gọi một cách trìu mến là “khúc ruột miền trung”.
Để đến và được ngắm trọn vẹn cả hồn túy non nước yêu thương này, đôi khi ghé thăm một lần là không thể đủ. Thế nên, từ Quảng Nam đến Hội An hay Quảng Bình cứ vô tình níu chân người lữ khách.
Sẽ là, một không gian kỳ ảo bềnh bồng mây trôi ngang Bà Nà Hill. Ngồi trong khoang cáp treo lên tầng không cao vút ta ngỡ mình lạc vào xứ sở thần tiên lạ lẫm. Vừa đó lại ngỡ ngàng với các kiến trúc lâu đài kiểu Pháp, hầm rượu lạnh trăm năm tuổi luồn sâu bên trong vô cùng rộng lớn. Đi qua chiếc cầu Vàng có thể cho ta nhiều tưởng tượng về một thế giới song hành nào đó. Mặc nhiên chốn đây là một phong cách cổ tích hiện đại đầy kiêu ngạo.
Sẽ là, chiều hạ vàng đạp xe qua một nhánh sông Thu Bồn, hoạt cảnh thơ mộng đưa ta vào bức tranh thủy mặc. Thoáng du dương khúc tiêu vọng lại, câu ngâm lúc trầm lúc bổng, bất giác lòng thư thái. Không phải lão ngư, chẳng phải thiền sư!/ buông cần trúc chỉ giản đơn như thể/ dạo sông hồ, đo bể rộng nông sâu/ trăng bến đợi xuôi thuyền trôi neo đậu.
Hội An có cái thú đạp xe thơ thẩn, thấy đâu ưng ý thì nhảy xuống quăng bừa xe ra đấy. Lê la vỉa hè, tấp vô quán làm chai bia mát lạnh, ngoảnh sang mấy anh Tây, Nhật, Hàn cũng kéo dàn ra hiên quán dọc bờ kè, trông họ mê mẩn mắt cười đắm đuối. Ngồi nhìn sông thuyền đèn lấp loáng như tranh, cảnh xưa cũ giăng đầy bóng mắt, thế thôi mà sướng tận tâm can, cảm xúc thật như là ‘quê tôi đấy!’.
Theo chân du khách chui vô lều mua đèn lồng dép lê chiếu cối, vài thứ nhỏ xinh không sao kể hết. Dạo mỏi chân rồi về chỗ cũ dựng xe lên chạy tiếp, vậy thôi mà nghiện.
Tận trong tim, tôi luôn có một nơi muốn về lại! Nơi cõi xưa nào đó âm vọng từng tiếng nhễu giọt bing bong trầm tích. Quảng Bình! Dải đất non bồng tựa thiên thai/ mây phủ vọng đài thạch nhũ mài/ biển vờn bóng núi sương giăng lối/ soi đèn chập chững dạo thiên nhai.
Việt Nam không chỉ nổi danh con người thân thiện, ẩm thực phong phú lạ thường, mà còn là những dấu tích huyền bí đầy kiêu hãnh. Ngoài các hang động đã được du khách trong và ngoài nước biết đến là động Phong Nha, động Thiên Đường, ta còn một Sơn Đòong nổi đình nổi đám, và rất nhiều thạch động chưa khám phá hết. Nếu đã vào động Phong Nha với chiếc thuyền trôi lững lờ, mắt dán lên vòm động với muôn trùng kỳ quan mê hoặc, thì đường vào Thiên Đường cùng đèn soi sẽ làm ta ngộp. Sự xúc động làm mắt ta cay, sự nguy hiểm làm ta hưng phấn.
Tôi nép mình lắng nghe tiếng cười sảng khoái của thanh âm núi đá vang vào. Thiên Đường của bảy cây số hoang sơ mới là khoảnh khắc ngược về thời xa vắng. Leo lên một đoạn dốc trơn trượt, bò nhoài trườn cũng gây thích thú như một nhà thám hiểm thực thụ. Mặc dù công sức phải kể ra là của hai anh hướng dẫn viên. Tiện thể tôi sẽ phong tước cho họ, những chiến sĩ sẵn sàng ‘tử vì động’. Họ yêu chiều từng sợi thạch pha lê nhỏ xíu như báu vật linh thiêng.
Có một cô trong đội cứ xuýt xoa gọi bé yêu với từng mảng nhũ óng ánh kim cương, vài sợi thạch như giọt mưa chợt ngưng động, lủng lẳng trêu đùa. Cô bị thôi miên và vô thức nựng nhẹ bé pha lê. Tiếng kêu lớn của chàng chiến sĩ “đừng động vào” chưa dứt thì “bụp”. Cậu chàng ôm đầu trông đau đớn, như thể một sinh linh vừa từ biệt cõi nhân gian mà phải đến triệu năm mới tượng hình. Mắt cô ướt nước, vẻ tội lỗi chắc sẽ lấy bớt đi niềm vui sướng trong hành trình còn lại của cô. Tất cả chúng tôi đều xuýt xoa tiếc nuối và xin lỗi, an ủi cậu. Rồi đưa ba ngón tay lên thề là sẽ không giết thêm ai nữa. Lời hứa được thực hiện một cách nghiêm túc, chẳng còn tên nào dám đứng gần bất cứ em nào lấp lánh.
Hang sâu và đầy vũng đọng, ngồi thuyền kayak chèo qua hồ nước nông thôi cũng tạo nên kích ứng lâng lâng dập dềnh khó tả. Không gian huyền bí giữa âm vọng của nước nhỏ giọt, tiếng kêu í ới ồ vang trong trường tối lạnh ngắt của hoa đá đầy kiểu dáng. Hạnh phúc làm sao! Tôi tin ai đã từng trải qua, sẽ có một vài cảm giác giống tôi, nhiều xúc cảm khác tôi. Được chiêm ngưỡng hết cung đường đó thì ngẩn ngơ ngây dại là điều có thật. Yêu và tự hào hân hoan dậy ấm trái tim vì sự kỳ vĩ, những sản vật quý giá định hình tên đất nước.
Mà thật, tôi vẫn còn vương vấn một bến tình, nơi mà mỗi tối ở Quảng Bình tôi phải ra mới được. Đứng trên thành cầu nhìn xuống vài chiếc ghe dập dềnh neo đậu, có một hình ảnh đã ám tôi, làm tôi thương nhớ! Vờ như tiền kiếp mình từng là một đứa trẻ, cứ miệt mài vùi đầu vào trang sách qua ngọn đèn dầu loe loét…
Làn sương mờ loang loáng trên sông phiêu diêu một bóng nhỏ. Ánh trăng khuyết vành không soi tỏ, tôi không nhìn được từng đường nét trên khuôn mặt cậu bé ấy! Sóng lấp lơi, nghiêng dáng người mẹ ngồi cuối ghe đang khâu vá. Cảnh thật yên bình, thế thôi mà nhói tim, thật ngớ ngẩn làm sao.
Thời gian sau tôi trở lại chốn cũ, nhưng dấu xưa đã vắng xa rồi. Khói sương lãng bãng vây quanh dòng sông Nhật Lệ, bóng ghe vẫn lấp ló xuôi dòng, trăng dập dờn sóng nước, chơi vơi…
Trên cầu, từng tốp thanh niên tụ tập ngắm trăng trò chuyện. Cóc, xoài, ổi ghim được chuyền tay, tiếng nhai lạo xạo làm tôi ứa nước miếng. Nhìn những nụ cười tươi trẻ đó, tôi tưởng tượng là cậu bé cũng có mặt. Cậu đang cười và có một cuộc sống tốt hơn, được tung tăng chạy nhảy trên bờ như bao trẻ khác. Điều đó an ủi trái tim nhạy cảm của tôi đôi chút, và nhìn cóc ổi tôi lại thấy ngọt lịm tận đáy lòng.
Dấu xưa! một cõi riêng thầm lặng trong miền ký ức ta mơ về. Trên dặm ngàn thiên lý của đất Việt, mỗi góc núi mỗi mảng rừng đều cho ta xúc cảm ngọt ngào trân quý. Để được một lần đi dọc triền núi, chân không đạp lên cát biển, nước lăn tăn dập vào, ta ước thời gian chậm lại.
Lệ Hồng